Vừa qua, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Công chứng 2024 với 08 chương, 76 Điều, sẽ bắt đầu có hiệu lực từ 01/7/2025. Hãy cùng SCTS cập nhật 07 điểm mới đáng chú ý của Luật Công chứng 2024 trong bài viết dưới đây.
1. Thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư 5 năm kinh nghiệm vẫn phải tham gia đào tạo nghề công chứng
Để nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ công chứng viên, khoản 3 Điều 11 Luật Công chứng 2024 quy định rằng những đối tượng được miễn đào tạo và bồi dưỡng nghề công chứng theo khoản 1 Điều 10 Luật Công chứng 2014 hiện hành vẫn phải tham gia đào tạo nghề công chứng trong thời hạn 06 tháng. Các đối tượng này bao gồm:
- Người có từ 05 năm kinh nghiệm trở lên trong các vị trí như thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, thẩm tra viên chính ngành Tòa án, chấp hành viên trung cấp, thẩm tra viên chính thi hành án dân sự, kiểm tra viên chính ngành kiểm sát, trợ giúp viên pháp lý hạng II, thanh tra viên chính ngành tư pháp, chuyên viên chính, pháp chế viên chính, nghiên cứu viên chính, giảng viên chính trong lĩnh vực pháp luật.
- Thừa phát lại, luật sư, đấu giá viên đã hành nghề từ 05 năm trở lên.
- Giáo sư, Phó Giáo sư chuyên ngành luật, Tiến sĩ luật.
- Người đã là Thẩm tra viên cao cấp ngành tòa án; Kiểm tra viên cao cấp ngành kiểm sát; Thẩm tra viên cao cấp thi hành án dân sự; Chấp hành viên cao cấp thi hành án dân sự; Trợ giúp viên pháp lý hạng I, Thanh tra viên cao cấp ngành tư pháp; Chuyên viên cao cấp, Pháp chế viên cao cấp, Nghiên cứu viên cao cấp, giảng viên cao cấp trong lĩnh vực pháp luật.
Hiện tại, những người thuộc diện được miễn đào tạo nghề công chứng chỉ cần tham gia khóa bồi dưỡng kỹ năng hành nghề công chứng và quy tắc đạo đức hành nghề công chứng tại cơ sở đào tạo nghề công chứng trong thời gian 03 tháng trước khi đề nghị bổ nhiệm công chứng viên.
2. Thời gian tập sự hành nghề được thống nhất chung là 12 tháng
Hiện tại, khoản 1 Điều 11 Luật Công chứng 2014 quy định rằng người tập sự phải đăng ký tập sự tại Sở Tư pháp ở địa phương nơi có tổ chức hành nghề công chứng nhận tập sự. Thời gian tập sự hành nghề công chứng là 12 tháng đối với người có giấy chứng nhận tốt nghiệp khóa đào tạo nghề công chứng và 06 tháng đối với người có giấy chứng nhận bồi dưỡng nghề công chứng, tính từ ngày đăng ký tập sự.
Tuy nhiên, Điều 12 Luật Công chứng 2024 đã thống nhất thời gian tập sự hành nghề công chứng là 12 tháng, tính từ ngày quyết định đăng ký tập sự có hiệu lực. Quy định này nhằm giúp người tập sự có đủ thời gian để trải nghiệm và áp dụng các kiến thức, kỹ năng đã học vào thực tiễn.
Ngoài ra, Luật Công chứng 2024 cũng yêu cầu người tập sự phải tuân thủ thời gian tập sự theo ngày, giờ làm việc của tổ chức hành nghề công chứng nhận tập sự, đảm bảo sự nghiêm túc và thực chất của quá trình tập sự, tránh tình trạng chỉ ghi danh tập sự một cách hình thức.
3. Không được hợp danh vào văn phòng khác hoặc lập văn phòng mới trong 2 năm kể từ khi rút hợp danh
Khoản 6 Điều 27 Luật Công chứng 2024 quy định rằng trong thời hạn 02 năm kể từ ngày chấm dứt tư cách thành viên hợp danh theo các điểm a, b và d khoản 1 Điều này, công chứng viên đã chấm dứt tư cách thành viên hợp danh vẫn phải chịu trách nhiệm liên đới bằng toàn bộ tài sản của mình đối với các khoản nợ của Văn phòng công chứng phát sinh trong thời gian là thành viên hợp danh. Sau thời hạn này, công chứng viên mới được phép tham gia thành lập Văn phòng công chứng mới hoặc hợp danh vào Văn phòng công chứng khác.
Hiện tại, Luật Công chứng 2014 chỉ quy định rằng công chứng viên hợp danh có thể chấm dứt tư cách hợp danh theo nguyện vọng cá nhân hoặc theo các trường hợp quy định.
4. Triển khai công chứng điện tử từ 01/7/2025
Một điểm mới trong Luật Công chứng 2024 là việc triển khai hoạt động công chứng điện tử từ ngày 01/7/2025. Luật này đã quy định một số vấn đề cơ bản về công chứng điện tử nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc chuyển đổi số trong hoạt động công chứng (Điều 62 – Điều 65 Luật Công chứng 2024).
Theo đó, sẽ có hai hình thức công chứng điện tử từ ngày 01/7/2025:
- Công chứng điện tử trực tiếp: Người yêu cầu công chứng sẽ giao kết giao dịch trước mặt công chứng viên (CCV). Sau đó, CCV và tổ chức hành nghề công chứng sẽ thực hiện chứng nhận giao dịch bằng chữ ký số để tạo ra văn bản công chứng điện tử.
- Công chứng điện tử trực tuyến: Hình thức này được thực hiện khi các bên tham gia giao dịch yêu cầu công chứng không có mặt tại cùng một địa điểm và giao kết giao dịch qua phương thức trực tuyến trước sự chứng kiến trực tiếp của CCV. CCV và tổ chức hành nghề công chứng sẽ thực hiện chứng nhận giao dịch bằng chữ ký số để tạo ra văn bản công chứng điện tử.
5. Công chứng viên chỉ hành nghề đến năm 70 tuổi
Nhằm nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động công chứng, Luật Công chứng 2024 đã bổ sung quy định về độ tuổi hành nghề của công chứng viên là không quá 70 tuổi (khoản 1 Điều 10 Luật Công chứng 2024). Để bảo đảm tính ổn định của hoạt động công chứng tại khoản 5 Điều 76 Luật Công chứng năm 2024 có quy định chuyển tiếp đối với công chứng viên trên 70 tuổi đang hành nghề công chứng tại thời điểm luật này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2025, sẽ được tiếp tục hành nghề trong thời hạn tối đa là 02 năm kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành.
6. Không còn làm công chứng viên vẫn phải bồi thường thiệt hại
Tại khoản 2 Điều 40 Luật Công chứng 2024 có quy định, nếu công chứng viên hoặc nhân viên văn phòng công chứng mà trực tiếp gây thiệt hại phải thực hiện bồi thường cho tổ chức hành nghề công chứng, kể cả trường hợp người đó không còn làm công chứng viên hoặc làm việc trong lĩnh vực công chứng. Trường hợp đã trực tiếp gây thiệt hại nhưng không hoàn trả thì tổ chức hành nghề công chứng có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.
7. Công chứng viên được mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp
Theo khoản 1 Điều 39 Luật Công chứng năm 2024 cũng quy định, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là loại hình bảo hiểm bắt buộc. Tổ chức hành nghề công chứng có nghĩa vụ mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho công chứng viên hành nghề tại tổ chức mình. Việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho công chứng viên phải được duy trì trong suốt thời gian hoạt động của tổ chức hành nghề công chứng. Theo đó, chậm nhất 10 ngày kể từ khi mua bảo hiểm hoặc ngày thay đổi, gia hạn hợp đồng bảo hiểm, tổ chức hành nghề công chứng có trách nhiệm thông báo và gửi bản sao hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng thay đổi, gia hạn hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên cho Sở Tư pháp. Chính phủ sẽ thực hiện quy định chi tiết điều kiện, quy tắc bảo hiểm, mức phí bảo hiểm, số tiền bảo hiểm tối thiểu đối với bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên.
Trên đây là một số nội dung về 7 điểm mới của Luật Công chứng 2024, sẽ có hiệu lực từ ngày 01/7/2025.
